Mapa strony

Aktualności

Konferencja zamykająca projekt LIFE12 NAT/PL/000081 „LIFE Beskidy”

W dniach 13 – 14 czerwca, w Ustroniu, wzięliśmy udział w konferencji podsumowującej projekt LIFE12 NAT/PL/000081 pn. Ochrona zbiorowisk nieleśnych na terenie Beskidzkich Parków Krajobrazowych.

Program konferencji zakładał część referatową oraz terenową. Pierwszego dnia wygłoszonych zostało dziewięć prezentacji, które dotyczyły zarówno podsumowania dotychczasowych działań realizacji przedmiotowego projektu jak i wyników monitoringu przyrodniczego. Poznaliśmy historię beskidzkiego szałaśnictwa, możliwości zwalczania niecierpka gruczołowatego i ochrony płazów na przykładzie projektu LIFE Wigierskiego Parku Narodowego. Była to też okazja do przedstawienia dotychczasowych działań naszego projektu.

Drugi dzień konferencji odbył się w terenie gdzie zaprezentowano prace z zakresu ochrony czynnej na szczycie Poniwca i Małej Czantorii.

Wizyta Monitora projektu.

Po raz kolejny miała miejsce wizytacja naszego projektu przez przedstawicieli Komisji Europejskiej. Tym razem, oprócz naszego monitora Stanisława Tworka, odwiedziła nas Anna McClintock – oficer finansowa odpowiedzialna m.in. za końcowe rozliczenia projektów LIFE. Wspólnie przeprowadzili kontrolę zarówno od strony merytorycznej, księgowej jak i wykonawczej – w terenie. Działania projektu coraz bardziej zbliżają się ku końcowi więc była to okazja do prezentacji praktycznie wszystkich powierzchni – począwszy od Górek, poprzez Skorocice (sierpik różnolistny), Wolę Chroberską (nowa powierzchnia wypasowa), Garb Pińczowski, na świetlistych dąbrowach w Młodzawach kończąc.

Tym razem szczególne zainteresowanie monitora wzbudziły pasące się w lasach konie.

Konferencja zamykająca projekt LIFE12 NAT/HU/000593 KASZÓ LIFE.

W dniach 29-30 maja wzięliśmy udział w konferencji zamykającej projekt LIFE12 NAT/HU/000593 pn KASZÓ LIFE, która odbyła się w msc. Kaszó. Głównym celem projektu realizowanego przez konsorcjum Przedsiębiorstwa Leśnego Kaszó i Instytutu Badawczego Leśnictwa (ERTI) było przywrócenie naturalnego stanu zdegradowanych siedlisk leśnych w regionie West-Inner-Somogy (południowo-zachodnie Węgry) poprzez poprawę hydrologii obszaru i zaopatrzenia w wodę lasów, obszarów bagiennych i łąk.

Porządek pierwszego dnia obejmował różnorodną tematykę prezentacji: zapotrzebowanie na wodę w lasach, ekstremalny bilans wody w Basenie Karpackim czy dobrostan lasów. Następnie mieliśmy możliwość zapoznania się z działaniami na rzecz ochrony przyrody, które zostały zaimplementowane w ramach projektu KASZÓ-LIFE, zobaczyć rezultaty i wyniki działań.

Porządek drugiego dnia obejmował tematykę taką jak rozprzestrzenianie się inwazyjnych gatunków owadów czy wpływ zmian klimatycznych na siedliska przyrodnicze. Była również możliwość przedstawienia dotychczasowych rezultatów naszego projektu ze szczególnym uwzględnieniem działań w świetlistych dąbrowach.

W konferencji uczestniczyło 53 uczestników. Przedstawiono 16 prezentacji: 5 międzynarodowych i 11 węgierskich.

Promocja na Podzamczu.

Zespół Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych był współorganizatorem pikniku „Przyroda Naszym Domem”, jaki odbył się 22 maja na terenie Młodzieżowego Ośrodka  Wychowawczego w Podzamczu. Uczestniczyło w nim ponad 400 dzieci ze szkół podstawowych z terenu parku Chęcińsko – Kieleckiego. Kilkanaście instytucji rozstawiło swoje namioty i przygotowało prezentacje, które miały zainteresować dzieci środowiskiem, które je otacza.

Przy takiej okazji nie mogło zabraknąć oczywiście naszej zagrody z czarnogłówkami. Trzy owce z tegorocznych wykotów – jedna jeszcze całkiem czarna – dzielnie znosiły upał oraz próby dokarmiania i głaskania. Jak zawsze wzbudzały ogromne zainteresowanie. Dla dzieci i młodzieży była to okazja do kontaktu ze zwierzętami, a dla zespołu LIFE możliwość przekazania informacji o celach i sposobach realizacji naszego projektu.

Koniki polskie dołączają do projektu.

Nasze stado owiec powiększyło się o ….. dwie klacze. Tysa i Karaska to koniki polskie, które dołączą do stada wypasanego w świetlistej dąbrowie w Młodzawach. Jest to rasa prymitywna, której hodowla w Polsce prowadzona jest od 1923 roku. Koniki polskie są odporne na trudne warunki (nie wymagają chowu stajennego), nie są wybredne pokarmowo, posiadają duże zdolności adaptacyjne, a przy tym są łagodne i wytrwałe. Są niewielkiego wzrostu, krępej budowy ciała, umaszczone myszowato z czarną pręgą grzbietową oraz pręgami na kończynach. Na razie obie klacze przebywają na kwarantannie i skubią trawę na łące w Krzyżanowicach ale gdy dołączy do nich młody ogier, którego też planujemy zakupić, całym tabunem zamieszkają w lesie, tak jak żyli ich przodkowie – tarpany.

Kwitnący dyptam

Gorący i suchy maj to były warunki w sam raz dla naszych roślin, które uprawiamy na plantacji projektu. Pięknie zakwitł nasz wyhodowany od nasiona dyptam jesionolistny (Dictamnus albus).  Jest to długowieczna bylina z rodziny rutowatych Rutaceae, w Polsce bardzo rzadka i zagrożona wyginięciem.

Roślina jest pokryta licznymi włoskami gruczołowymi wydzielającymi, szczególnie przed dojrzeniem owoców, łatwopalne olejki eteryczne o cytrynowym zapachu. W gorącym klimacie te olejki eteryczne mogą ulegać samozapłonowi, stąd potoczna nazwa tej rośliny: „krzew ognisty” lub „gorejący krzew Mojżesza”. I jeszcze jedna ciekawostka dotycząca dyptamu – w książce „Harry Potter i Insygnia Śmierci” J. K. Rowling opisała eliksir z dyptamu jako posiadający właściwość zasklepiania ran. Rzeczywiście sproszkowany korzeń i liście mają własności lecznicze – także przyspieszające gojenie ran. Trzeba jednak pamiętać, że roślina ta podlega w Polsce całkowitej ochronie możemy więc korzystać jedynie z ziół pochodzących z upraw w krajach, w których występuje on pospolicie.

Posiedzenie Komitetu Sterującego.

Wczoraj, 15 maja 2018 r. odbyło się ostatnie posiedzenie Komitetu Sterującego. Uczestniczyli w nim również hodowcy owiec, członkowie rady ZŚiNPK oraz Tadeusz Kowalczyk – wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego i Mieczysław Sas – wiceprzewodniczący Komisji Rolnictwa, Gospodarki Wodnej i Ochrony Środowiska Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego.

Gospodarzem części plenarnej była Samorządowa Instytucja Kultury „Kasztelania” w Kijach. Spotkanie rozpoczęło się przywitaniem gości przez Krystynę Wójcik-Daniluk, zastępcę dyrektora Zespołu Parków oraz  Tadeusza Kowalczyka. Stan realizacji projektu LIFE w swojej prezentacji przedstawił Wojciech Sołtysiak – kierownik projektu.

Uczestnicy obejrzeli powierzchnie objęte działaniami ochrony czynnej w msc. Stawiany gm. Kije, gdzie wypas owiec prowadzony jest od 2015 roku. Stanowisko obejmuje kilka znajdujących się w niedalekiej odległości od siebie wyniesień terenu, na zboczach których wykształciły się płaty muraw kserotermicznych i ciepłolubnych muraw napiaskowych, o których opowiedział dyrektor Zespołu Parków Tomasz Hałatkiewicz.

Kolejną powierzchnią były tzw. Serpentyny – fragment Garbu Pińczowskiego gdzie, w malowniczej scenerii, prof. dr hab. inż. Czesław Nowak przeprowadził bardzo ciekawy wykład szeroko omawiający wartości przyrodnicze w ekonomicznym rozwoju wsi na przykładzie Ponidzia a dr hab. Edyta Molik przedstawiła zebranym zagadnienia dotyczące wypasu owiec jako formy gospodarowania zgodnie
z zasadami zrównoważonego rozwoju.

Uczestnicy sesji obejrzeli także unikalną powierzchnię wypasu owiec prowadzonych na gruntach Lasów Państwowych Nadleśnictwa Pińczów (Współbeneficjenta projektu) w miejscowości Młodzawy. Posiedzenie Komitetu Sterującego zakończyła dyskusja o jakości siedliska świetliste dąbrowy oraz poczęstunkiem w Szkółce Leśnej Lasów Państwowych – Leśnictwo Michałów.

Warsztaty edukacyjne

Czterodniowe warsztaty edukacyjne rozpoczęły się 8 maja. Każdego dnia, grupa młodzieży ze szkół w regionie odbywała zajęcia terenowe: odwiedzała murawy kserotermiczne na Garbie Pińczowskim, świetlistą dąbrowę w Młodzawach i naszą plantację w Krzyżanowicach, na której właśnie zakwitł dyptam jesionolistny. Wszystkie grupy od pierwszaków po ósmoklasistów z uwagą uczestniczyły w zajęciach praktycznych. Chętnie słuchali o dziejach geologicznych Ponidzia, ciekawostek o Nidzie, kolejce wąskotorowej prowadzącej na Garb Pińczowski i pożytkach jakie przynosi wypas owiec na murawach. Był również czas na prace ręczne: wykonywanie modeli dziewięćsiłów popłocholistnych oraz pomponów i bransoletek z kolorowej wełny. Dopisała pogoda i wszystkie grupy wyjeżdżały z Krzyżanowic z uśmiechami na twarzy i solennym zapewnieniem, że na pewno jeszcze wrócą na Ponidzie.

Spotkanie sieciujące w Grecji.

Tworzenie sieci z innymi projektami LIFE jest działaniem, które przez Komisję Europejską zostało określone jako obligatoryjne. Współpraca międzyinstytucjonalna, wymiana doświadczeń i informacji ma na celu zdobycie cennej wiedzy merytorycznej jak i praktycznej, pomagając beneficjentom skutecznie realizować zaplanowane czynności. Sieciowanie dotyczy nie tylko projektów krajowych ale również zagranicznych. W związku z powyższym, w dniach 16 – 20 kwietnia 2018 r. pracownicy projektu LIFE wzięli udział w wyjeździe roboczym do Grecji, gdzie zapoznano się z efektami realizacji dwóch projektów LIFE: ForOpenForests
i LIFE Natura Themis.

Celem wizyty były Ateny, gdzie znajduje się siedziba Beneficjenta Koordynującego oba projekty: Hellenic Society for the Protection of Nature. Jest to stowarzyszenie o zasięgu ogólnokrajowym, działające od 1951 roku, którego głównym celem jest szeroko rozumiana ochrona greckiego środowiska przyrodniczego poprzez interwencje środowiskowe, projekty ochrony przyrody, edukacja przyrodnicza poprzez sieć edukacyjną zaakceptowaną przez Ministerstwo Edukacji oraz zwiększenie świadomości przyrodniczej społeczności greckiej.

Głównym celem projektu ForOpenForests jest implementacja skutecznego zarządzania lasami oraz leśnymi przestrzeniami otwartymi celem zachowania bioróżnorodności gatunkowej, siedliskowej i krajobrazowej na dwóch obszarach Natura 2000 (okolice miejscowości Lamia): „Ethnikos Drymos Oitis” (GR2440003) i „Oros Kallidromo” (GR2440006).

Celem projektu LIFE Natura Themis jest uwrażliwienie mieszkańców Krety na szkody wyrządzone działalnością człowieka dzikim gatunkom i różnorodności biologicznej wyspy. Zakłada również zapoznanie społeczeństwa z pojęciem „odpowiedzialności za środowisko” i stosownymi przepisami europejskimi regulującym relację człowiek – przyroda, w szczególności na obszarach chronionych Natura 2000.

Pierwsze spotkanie z kierownikiem projektu ForOpenForests Christosem Georgiasem miało miejsce 17-go kwietnia. Dotyczyło one wprowadzenia w założenia projektu oraz specyfiki funkcjonowania Beneficjenta Koordynującego. Omówione zostały podstawowe kwestie związane z jego dotychczasową realizacją, sukcesy, porażki jak również wspólne mianowniki legislacyjne Polski i Grecji.

18-go kwietnia miało miejsce główne spotkanie z zespołami realizującymi powyższe projekty przy udziale przedstawicieli ZŚiNPK, HSPN, Instytutu Śródziemnomorskich Ekosystemów Leśnych (Institute For Mediterranean Forest Ecosystems – IMFE) i Uniwersytetu Ateńskiego (UoA). Rozpoczęło się ono od prezentacji działalności ZŚiNPK po czym szczegółowo omówiono problematykę realizacji projektu LIFE13 NAT/PL/000038 (Wojciech Sołtysiak). Następnie Chrostos Georgiadas – kierownik projektu LIFE11 NAT/GR/1014 i Michalis Probonas – kierownik projektu LIFE14 GIE/GR/0000026 LIFE Natura THEMIS przybliżyli zagadnienia związane z projektami greckimi. Dodatkowo, zaprezentowane zostały programy edukacji przyrodniczej wdrożone przez HSPN. Po części prezentacyjnej rozpoczęła się dyskusja dotycząca w szczególności zagadnień ochrony siedliska *6210 oraz wspólnych działań i kooperacji w zakresie edukacji ekologicznej, szeroko rozumianej współpracy
i wymianie know-how i know-what.

Plan kolejnego dnia zakładał wyjazd terenowy na obszary Natura 2000 – „Ethnikos Drymos Oitis” (GR2440003) i „Oros Kallidromo” (GR2440006). Niestety, z uwagi na wiosenne roztopy oraz położenie powierzchni objętych realizacją projektu na niemal 2000 m n.p.m. nie udało się do nich dotrzeć. Ponadto, objazd zakładał wizytę w punkcie informacji turystycznej z elementami edukacji przyrodniczej (msc. Ipati) powstałego w ramach projektu i wizytę w Centrum Edukacji Ekologicznej w msc. Stilida gdzie zapoznano się z realizowanymi formami edukacji przyrodniczej.

Konferencja zamykająca projekt LIFE „Wisła Warszawska”

W dniach 16 i 17 marca uczestniczyliśmy w konferencji „Ochrona różnorodności biologicznej w miastach” zorganizowanej przez Miasto Stołeczne Warszawa w ramach realizacji projektu „Ochrona siedlisk kluczowych gatunków ptaków Doliny Środkowej Wisły w warunkach intensywnej presji aglomeracji warszawskiej”.

Dwadzieścia wygłoszonych referatów dotyczyło różnych aspektów ochrony przyrody w przestrzeni miejskiej. Mogliśmy zapoznać się z przykładami adaptacji bobrów do życia w miastach, sposobami ochrony zagrożonych lęgowisk ptactwa wodnego poprzez budowę sztucznych wysp na Żeraniu w Warszawie, czy wież lęgowych dla jeżyków w Toruniu oraz przykładami projektowania parków „przyjaznych” dla dzikich zwierząt.

Kolejnym wątkiem przedstawianym na konferencji były różne aspekty ekspansji inwazyjnych gatunków roślin obcego pochodzenia: od roślin ozdobnych, które z przydomowych ogródków trafiają na teren Kampinoskiego Parku Narodowego, po gatunki takie jak: nawłoć kanadyjska, klon jesionolistny, czy barszcze kaukaskie, które wypierają gatunki rodzime z łąk na terenie całego kraju. Drugiego dnia konferencji odbyła się wycieczka terenowa w okolicach Warszawy, podczas której zapoznaliśmy się ze ścieżkami edukacyjnymi, łąkami zalewowymi, na których ma powstać pawilon edukacyjny oraz sztucznymi wyspami pływającymi, które są wykorzystywane jako miejsca lęgowe przez ptactwo wodne.