Kolejny etap działań edukacyjnych za nami. Prawie 350 dzieci z klas od 0 do VI z Kielc i gminy Kije uczestniczyło w warsztatach prowadzonych przez siedem dni w Samorządowej Instytucji Kultury „Kasztelania” w Kijach. W części terenowej warsztatów dzieci obserwowały owce wypasane w Ostoi Stawiany na Górze Sobótczanej i wysłuchały informacji o roślinach ciepłolubnych tworzących murawy kserotermiczne. Mogły również osobiście rozpoznawać poszczególne gatunki roślin. Następnie już w części kameralnej zapoznały się ze sposobami wykorzystania wełny.  Młodzież próbowała trudnej sztuki przędzenia na wrzecionie i kołowrotku. Tkano na kołeczkach, bardkach i krosnach. Każda grupa pozostawiła po sobie wykonany własnoręcznie kolorowy pas wełnianej tkaniny. Największym powodzeniem cieszyło się jednak wykonywanie bransoletek i pomponów, które można było zabrać ze sobą do domu.

Sprawozdania końcowe, rozliczenia z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz sposoby minimalizowania ryzyka kursowego między euro a złotówką były głównym przedmiotem spotkania Beneficjentów projektów LIFE NATURA, które odbyło się w dniach 01-02 października br. w siedzibie Kampinoskiego Parku Narodowego w Izabelinie.

W konferencji, oprócz naszych przedstawicieli wzięli udział reprezentanci m.in. NFOŚiGW, RDOŚ Kraków, RDOŚ Katowice, RDOŚ Szczecin, Zespołu Parków Krajobrazowych woj. Śląskiego, Instytutu Badawczego Leśnictwa, Słowińskiego, Wigierskiego, Pienińskiego i Kampinoskiego Parku Narodowego.

Zastosowanie formuły open space było strzałem w dziesiątkę. Konferencje tego typu pozwalają na zaangażowanie wszystkich uczestników w bezpośredni dialog, zajmują się tylko tym, co najważniejsze i doprowadzają do rzetelnych wniosków.  Dzięki zastosowanej formule mogliśmy uzyskać odpowiedzi na większość nurtujących nas pytań oraz porozmawiać na temat niuansów prawno-księgowych związanych z realizacją projektów LIFE. Jednakże przede wszystkim spotkanie było doskonałą platformą pozwalającą nawiązać bezpośredni kontakt z innymi Beneficjentami, często posiadającymi zdecydowanie większe doświadczenie.

W Samorządowej Instytucji Kultury „Kasztelania” w Kijach 8 września 2015 roku odbyła się konferencja otwierająca Projekt Life 13 NAT/PL/000038 – „Ochrona cennych siedlisk przyrodniczych na Ponidziu”. W konferencji wzięło udział 85 osób. Obecni byli przedstawiciele wszystkich środowisk i instytucji zainteresowanych projektem: samorządowcy, naukowcy, hodowcy owiec oraz przedstawiciele Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska Gospodarki Wodnej, Regionalnych Funduszy Ochrony Środowiska, Lasów Państwowych, Instytutu Zootechniki – Państwowy Instytut Badawczy, Parków Krajobrazowych, Związku Hodowców Owiec oraz organizacji pozarządowych zajmujących się ochroną przyrody jak również mediów.

Dyrektor Zespołu Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych Tomasz Hałatkiewicz przedstawił założenia i cele projektu, a prof. Uniwersytetu Jana Kochanowskiego dr hab. Małgorzata Jankowska – Błaszczak i prof. dr hab. Tomasz Gruszecki z Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie wygłosili prelekcje naukowe dotyczące unikatowej roślinności Ponidzia oraz wpływu wypasu owiec i kóz na bioróżnorodność środowiska muraw kserotermicznych.

W części plenerowej uczestnicy konferencji odwiedzili Ostoję Stawiany gdzie mogli zapoznać się z infrastrukturą zbudowaną w ramach projektu oraz wysłuchać prelekcji dotyczącej ptaków drapieżnych, które można spotkać zarówno w Ostoi Stawiany jak i na terenie parków krajobrazowych.

Dodatkową atrakcją przygotowaną przez zespół LIFE była demonstracja strzyżenia owiec i degustacja dzikich roślin powszechnie występujących na Ponidziu.

Podczas konferencji nie tylko prezentowano projekt LIFE ale była to również okazja
do nawiązania kontaktów pomiędzy osobami z różnych środowisk działających na rzecz ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.

W czwartek 20 sierpnia Pińczów miał swój dzień na krakowskim Rynku. Od 2007 roku, kiedy to na pińczowskich błoniach uroczyście obchodzono 750 rocznicę lokacji Krakowa, miasto Pińczów jest zapraszane na Targi Sztuki Ludowej. Jest to największa w Polsce prezentacja folkloru, rzemiosła artystycznego i tradycji regionalnych mająca już XXXIX edycję.

Byliśmy tam ze swoim stoiskiem aby przedstawiać walory przyrodnicze Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych. Prezentowaliśmy materiały informacyjne i edukacyjne – także te dotyczące projektu Life+ „Ochrona cennych siedlisk przyrodniczych na Ponidziu”. Zainteresowane były nimi zarówno osoby, które już odwiedziły Ponidzie czy województwo świętokrzyskie, jak i takie, które dopiero teraz planowały wakacje. Nie zabrakło również krajan urodzonych w Pińczowie i okolicach, ciekawych zmian w swoich rodzinnych miejscach.

Prezentacje na scenie i rozmowy przy naszym stoisku trwały do wieczora.

Rozpoczął się wypas pierwszych owiec w Ostoi Stawiany na stokach Góry Sobótczanej. Stado jest dozorowane przez całą dobę i dodatkowo ogrodzone elektrycznym pastuchem. Przygotowano również paśniki, poidła i polową owczarnię, w której mogą schronić się przed upałem. Zwierzęta wcześniej nie były wypasane na murawach kserotermicznych, ale łatwo zaaklimatyzowały się do nowych dla siebie warunków. Widać już efekty ich „pracy” – wysokie trawy są zgryzane, a miejscami widać odsłoniętą glebę.

Właśnie takich efektów wypasu się spodziewano. Ma to dać szansę zakiełkowania roślinom kserotermicznym. Ponadto owce roznoszą nasiona, no i oczywiście użyźniają glebę. Niebawem konieczne będzie przestawienie ogrodzenia na stoki Góry Dominikowej.

U podnóża Góry Sobótczanej obok niewielkiego zbiornika wodnego zbudowano (również w ramach realizacji projektu LIFE +) infrastrukturę turystyczną: parking, wiatę i stojak na rowery. O projekcie i samej Ostoi Stawiany jako obszarze Specjalnej Ochrony Siedlisk Natura 2000 można przeczytać na tablicach informacyjnych, a pejzaż z Górą Sobótczaną i Dominikową oraz pasącymi się owcami można podziwiać z nowej platformy widokowej zbudowanej na wzgórzu po drugiej stronie doliny.

Wydarzeniem tym zainteresowała się również stacja TVP Kielce. Oto link do materiału filmowego: http://kielce.tvp.pl/21180556/owce-wrocily-na-ponidzie .

W ramach tworzenia sieci kontaktów, wymiany informacji i doświadczeń z innymi beneficjentami programu LIFE+, w dniu 20 lipca 2015 roku miało miejsce spotkanie z przedstawicielami Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Krakowie, realizującej projekt LIFE12 NAT/PL/000053 pn. „Ochrona siedlisk kserotermicznych w obszarach Natura 2000 na Wyżynie Miechowskiej”.

Wizyta rozpoczęła się w siedzibie gospodarza prezentacją multimedialną przedstawiającą dotychczasowe doświadczenia przy realizacji powyższego projektu. Kolejna część spotkania miała charakter terenowy. Na obszarach Natura 2000 Chodów – Falniów PLH120063, Cybowa Góra PLH120049 i Kalina Mała PLH120054 poznaliśmy praktyczne aspekty wypasu owiec i ochrony muraw kserotermicznych.

Wizyta okazała się być bardzo interesująca. Mnogość informacji, jaka została nam przekazana, niezwykle cenne uwagi merytoryczne i praktyczne z całą pewnością przyczynią się do prawidłowej realizacji ponidziańskiego projektu.

Kolejne spotkanie już we wrześniu.

Na jednym ze stawów w Górkach koło Wiślicy odnaleźliśmy rzadką słonolubną roślinę – Sitowiec nadmorski (Bulboschoenus maritimus). To gatunek zbiorowy w obrębie którego wyróżnia się mniejsze taksony, ale rozróżnienie ich jest możliwe dopiero po dojrzeniu nasion (w końcu lata lub jesienią). Sitowiec jest halofitem fakultatywnym, to znaczy występuje nie tylko na soliskach. Spotkać go można dość rzadko w szuwarach (często słonych), szczególnie nad morzem oraz np. wzdłuż Wisły. Nam znany był dotąd tylko z rezerwatu w Owczarach. Na wspomnianym stanowisku w Górkach występuje w stawie, z którego spuszczono wodę i porasta dziesiątki arów, tworząc wielki jednorodny płat. Dawniej podziemne bulwy tej rośliny, dochodzące do wielkości orzecha włoskiego, były zbierane na pokarm – młode białe lub pomarańczowe bulwy można jeść na surowo jak orzechy, podczas gdy starsze czarniawe używano do wyrobu placków (są zbyt twarde, żeby je pogryźć).

W dniach od 15 do 23 czerwca 2015 roku odbył się cykl 7 warsztatów edukacyjnych związanych z realizacją Projektu LIFE13 NAT/PL/000038 pn. „Ochrona cennych siedlisk przyrodniczych na Ponidziu”. Każdego dnia zajęcia rozpoczynały się od sesji terenowych na wybranych siedliskach przyrodniczych, gdzie uczniowie zapoznawali się ze specyfiką i warunkami panującymi w tych zbiorowiskach roślinnych. W zależności od grupy wiekowej, uczestnicy m.in. ustalali ph gleby, a przy pomocy kluczy do oznaczania roślin identyfikowali gatunki występujące
w obrębie muraw kserotermicznych oraz rozpoznawali rośliny chronione takie jak: dziewięćsił popłocholistny, len włochaty czy wisienka stepowa. Po części terenowej uczniowie udawali się do gospodarstwa agroturystycznego, gdzie dowiedzieli się m.in. jak z kłębuszka runa owcy powstaje nić wełniana. Ponadto samodzielnie próbowali tkać na warsztatach tkackich oraz wykonywać proste wyroby z wełny. Warsztatom towarzyszyła wspaniała, wspólna zabawa w miłej atmosferze przy smacznie przygotowanym poczęstunku z produktów ekologicznych. Dużo pozytywnych wrażeń i emocji wśród uczestników wzbudzały zwierzęta: kozy, konik polski i psy, które „czynnie” wpisywały się w program naszych zajęć.

Dnia 23 maja 2015r. w sali dydaktycznej siedziby ZŚiNPK w Krzyżanowicach Średnich miała miejsce prezentacja multimedialna projektu LIFE+, a okazją ku temu była wizyta przewodników z Koła Przewodników Świętokrzyskich PTTK „Bartek” uczestniczących w wycieczce po wyróżniających się przyrodniczo i krajobrazowo miejscach Ponidzia. Organizatorem zajęć był Zespół Parków Krajobrazowych. Trasa wycieczki przebiegała również przez Górę Byczowską, gdzie na przykładzie tego miejsca zapoznano uczestników z założeniami projektowanego wypasu owiec i uregulowania ruchu turystycznego.

20 i 21 maja 2015r. w siedzibie ZŚiNPK w Krzyżanowicach odbyły się warsztaty pn. „Wykorzystanie mediów w działalności edukacyjnej i promocyjnej oraz fotografia przyrodnicza i redakcja tekstów prasowych”. W ramach zajęć w pierwszym dniu warsztatów miała miejsce prezentacja multimedialna projektu LIFE+. Zaproszeni zostali m.in.przedstawiciele nadleśnictw oraz parku narodowego z naszego regionu, zajmujący się prowadzeniem edukacji ekologicznej. Mieli oni okazję zapoznać się z głównymi celami projektu oraz stosowanymi dla uzyskania oczekiwanych efektów metodami. W warsztatach uczestniczyło ok. 35 osób.